Kakve su navike čitalačke publike u Srbiji? Ko i koliko prati angažovanu književnost? Koje autorke i autore najradije preporučuju? To su samo neka od pitanja na koje odgovore pruža Udruženje Pobunjene čitateljke.
Tokom 2024. Udruženje Pobunjene čitateljke sprovelo je veliko istraživanje „Šta čitate u pobunjeno vreme?“, u kom je učestvovalo više od 450 ispitanika i ispitanica.
„Iako nije u pitanju akademsko, već aplikativno istraživanje, te ne može biti reči o reprezentativnosti uzorka, činjenica da je skoro pet stotina ispitanih popunilo upitnik daje nam zanimljive uvide u čitalačke navike, očekivanja od kritike i upoznatosti sa feminističkom i LGBITQ+ književnošću među zajednicom pobunjenih čitateljki i čitatelja, kao i širom čitalačkom publikom“, saopštile su Pobunjene čitateljke.
Na pitanje „Da li čitate društveno angažovanu književnost?“ skoro tri četvrtine anketiranih odgovorilo je pozitivno. A na ono kako bi feministička i LGBTIQ+ književnost mogla da privuče veću pažnju publike, najviše njih – skoro trećina – odgovorilo je da je potrebno više obrazovnog sadržaja o ovim temama u formalnom obrazovanju.
Rezultati istraživanja ukazuju da je više od pola čitalačke publike, pre svega, zainteresovano za stranu književnost u prevodu, dok je 17 odsto njih za BHSC književnost.
Ispitanici su, takođe, preporučivali feminističke i LGBTIQ+ autorke i autore. Među njima su: Lejla Kalamujić, Lana Bastašić, Olja Savičević Ivančević, Dubravka Ugrešić, Rumena Bužarovska, Radmila Petrović, Marijana Čanak, Ivana Bodrožić, Jasna Žmak, Slavenka Drakulić, Maja Solar, Selma Asotić, Asja Bakić, Tanja Stupar Trifunović Dragana Mladenović i Mihaela Šumić. Tu je i jedini autor – Bojan Krivokapić, a od stranih – Ani Erno, Alis Ouzman, Olga Tokarčuk i Čimamanda Ngozi Adiči.
Čak 83 procenata anketiranih čita književne kritike i prikaze, i sluša podkaste ili vlogove o književnosti.
O rezultatima istraživanja, ali i o pobunama radnika i radnica u kulturi, studentskim i srednjoškolskim protestima govorilo se na seriji razgovora „Čitanje. Kritika. Pobuna!“ koji su tokom decembra održanu u Užicu, Beogradu i Novom Sadu.
Čitalačke navike jedna su i od tema novog serijala Pobunjenog podkasta čijih je svih šest epizoda ovog decembra dostupno za slušanje na Jutjub kanalu i drugim platformama Pobunjenih čitateljki, o kojima su razgovarali pisac i aktivista Udruženja Krokodil Vladimir Arsenijević, istraživačica i feministička aktivistkinja Vanja Petrović, književnica i aktivistkinja Marija Ratković, aktivista Vladimir Terzić, književni kritičar Saša Ćirić, apsolventkinja srpskog jezika i književnosti sa komparatistikom Mirela Gračanac, dramaturškinja i spisateljica Aleksandra Jovanović, radnica u kulturi Ivana Jovanović Arsić i profesorica srpskog jezika i književnosti Jovana Todorović.
Pomenuto istraživanje, razgovori i podkast deo su projekta Kritičarska pobuna koji realizuju Pobunjene čitateljke, a podržala ga je Kultura za demokratiju (CFD).
Bonus video: Krokodil udruženje
